كارگزاران- نیكی محجوب: همزمان با روز جهانی آزادی مطبوعات مراسم تجلیل از روزنامه‌نگاران برتر سال ۸۷ در انجمن صنفی روزنامه‌نگاران برگزار شد. هیات‌مدیره انجمن صنفی روزنامه‌نگاران ایران با توجه به معیارهای مختلف، احمد بورقانی، لطف‌الله میثمی، عذرا دژم، هوشنگ گلمكانی و محمد قوچانی را به عنوان روزنامه‌نگاران برتر سال انتخاب و معرفی كرد.

احمد بورقانی

زنده‌یاد احمد بورقانی روزنامه‌نگار و مدیر مطبوعاتی دی‌ماه ۱۳۳۸ در تهران متولد شد. وی در نیمه اول سال ۵۸، مسوولیت انتشار نشریه‌ای با نام حقیقت را در دبیرستان برعهده گرفت. این نخستین كار جدی روزنامه‌نگاری بورقانی بود.

بورقانی پس از انقلاب از سوی دوستانش دعوت به همراهی با دكتر كمال خرازی در خبرگزاری جمهوری اسلامی فعلی و خبرگزاری پارس آن زمان شد. وی به همراه تعداد دیگری از جوانان كه همگی دانشجو بودند، بعد از گذراندن دوره آموزش خبری و شركت در امتحان، به گروه سیاسی راه یافت و در سال ۱۳۶۳ سردبیر ارشد خبرگزاری شد.

بورقانی همزمان با كار بعد از بازگشایی دانشگاه‌ها در سال ۶۵ فارغ‌التحصیل شد. در سال ۶۶ به سمت سخنگوی ستاد تبلیغات جنگ منصوب شد و مسوولیت اطلاع‌رسانی اخبار جنگ را برعهده داشت. ۲ سال بعد مسوولیت تاسیس دفتر خبرگزاری جمهوری اسلامی در سازمان ملل متحد در نیویورك به وی واگذار شد.

این روزنامه‌نگار پس از استعفای خاتمی از وزارت فرهنگ و ارشاد در سال ۷۱ به كارش در دفتر ایرنای سازمان ملل خاتمه داد. یك سال بعد تا سال ۷۶ علاوه بر نگاشتن مقاله و مطلب به كار ویراستاری كتاب مشغول شد. بورقانی سایتی به زبان انگلیسی به نام نت‌ایران را به عنوان اولین و جدی‌ترین سایت انگلیسی‌زبان راه‌اندازی كرد.

پس از پیروزی سیدمحمد خاتمی در انتخابات ریاست‌جمهوری، بورقانی مسوولیت معاونت مطبوعاتی وزارتخانه ارشاد و فرهنگ اسلامی را برعهده گرفت. وی در مدت فعالیتش كمك شایانی به توسعه مطبوعات كرد، اما پس از یك سال و نیم از قبول مسوولیت بورقانی به علت برخی دشواری‌ها و مشكلات از سمت خود استعفا كرد.

بورقانی پس از آن به عنوان مشاور وزیر كشور مشغول به كار شد، در سال ۷۹ از شهر تهران نامزد نمایندگی مجلس شد و پس از پایان كار مجلس ششم به وزارت كشور بازگشت و از آنجا به كتابخانه ملی رفت، با روی كار آمدن دولت احمدی‌نژاد به ماموریتش به عنوان مشاور رئیس كتابخانه ملی خاتمه داده شد. پرونده‌اش به ریاست‌جمهوری بازگشت و از آن زمان تا هنگام درگذشت ناگهانی‌اش، ناچار به استفاده از مرخصی استحقاقی بدون حقوق شد.

لطف‌الله میثمی

لطف‌الله میثمی، دیگر برگزیده امسال روزنامه‌نگار و فعال سیاسی‌ای است كه پس از دریافت جایزه آن را به عزت‌الله سحابی تقدیم كرد. دوران تحصیلی میثمی همزمان با شور و شوق مبارزه در دانشگاه‌ها بود. در آن سال‌ها با مرحوم آیت‌اللـه طالقانی، مهندس بازرگان، مهندس حبیبی، یداللـه و عزت‌اللـه سحابی آشنا شد.

میثمی در طول دوران مبارزه چندین‌بار دستگیر و زندانی شد. میثمی پس از انقلاب و از آبان ۶۰ به بعد نشریه راه مجاهد را منتشر كرد كه پس از ۱۲ سال انتشار از سوی دادگاه ویژه روحانیت متوقف شد. میثمی در سال ۱۳۷۷ نشریه چشم‌انداز ایران را منتشر كرد.

عذرا دژم

تنها زن برگزیده امسال عذرا دژم است، او متولد ۱۲۲۷ است. دژم فعالیتش را در سال ۱۳۴۷ در خبرگزاری پارس آغاز كرد، شروع كار وی با مقابله اخبار در بولتن خبرگزاری بود. واحدهای درسی روزنامه‌نگاری و گزارش‌نویسی را در خبرگزاری گذراند، سپس در فاصله سال ۴۸ تا ۴۹ دبیر بخش اخبار داخلی و خارجی خبرگزاری پارس شد. از سال ۴۹ تا ۵۰ دبیر اخبار خارجی و از یك سال بعد تا سال ۵۳ دبیر اخبار داخلی بود.

فعالیت دژم در خبرگزاری پارس تا زمان بازنشستگی در سال ۵۹ با سمت كارشناس خبری و خبرنگار سیاسی ادامه یافت. وی از سال ۱۳۵۴ تا انقلاب اسلامی خبرنگار ویژه نخست‌وزیری بود و تا تیرماه ۵۹ خبرنگار سیاسی و احزاب خبرگزاری جمهوری اسلامی بود. از جمله مصاحبه‌های معروف وی گفت‌وگوی سال ۱۳۵۴ او با انوار سادات رئیس‌جمهور مصر بود.

او در ملاقات فرح پهلوی با آیت‌اللـه خویی در سال ۵۷ نیز وی را همراهی كرد و در سال ۱۳۵۸ در نشست سازمان كنفرانس اسلامی در اسلام‌آباد پاكستان همراه با صادق قطب‌زاده وزیر امور خارجه وقت حضور داشت. خانم دژم پس از انقلاب نیز مسوولیت‌های متعددی برعهده داشته است، از آن جمله، دبیر تحریریه ماهنامه روند اقتصادی از سال ۸۲ تاكنون، عضو تحریریه پیام امروز ۱۳۸۰-۱۳۷۳، عضو تحریریه ماهنامه صنعت حمل و نقل ۱۳۷۱-۱۳۶۹، معاون سردبیر ماهنامه سنبله ۱۳۶۹-۱۳۶۷ و همزمان همكاری با نشریات منتشره در زمینه هوانوردی، ایرانگردی، جهانگردی و اقتصادی.

دژم نخستین كسی بود كه بعد از ترور حجاریان با وی مصاحبه كرد. همچنین نخستین روزنامه‌نگاری بود كه پس از آزادی كرباسچی از زندان با او گفت‌وگو كرد. از دیگر فعالیت‌های دژم، نخستین مصاحبه با حداد عادل بعد از انتخابات در مجلس ششم، نامزدی فلاحیان در دوره هشتم ریاست‌جمهوری است. دژم دو تحقیق درباره نوسازی صنایع ایران و كتاب و كتابخوانی در ایران از باستان تا عصر پهلوی سال ۵۰ انجام داده است. كتاب اولین زنان شامل تحقیقات درباره فعالیت زنان ایران در هر رشته‌ای برای نخستین‌بار طی ۱۰۰ سال اخیر است.

عذرا دژم در این مراسم با اشاره به اینكه دومین‌باری بود كه به دلایلی رزومه یا سوابق كاری از وی خواسته می‌شود، گفت:‌ بار اول به دلیل انتخابم به عنوان برنده رشته مصاحبه در نخستین جشنواره مطبوعات، دادن عكس و رزومه به اداره مطبوعات وزارت ارشاد همان و اعلام نام دیگری به جای من در تالار وحدت همان چون بازنشسته سال ۵۹ از خبرگزاری پارس یا جمهوری اسلامی بودم، به راحتی كنار گذاشته شدم.

در نیمه دهه ۶۰ چنین باوری وجود نداشت كه حضور یك زن در برنامه‌های خبری ارتباطی با جنسیت او ندارد. كم نبود سمینار و كنفرانسی كه ترك كردم تنها به این دلیل چون نباید در ردیف و كنار همكاران مرد بنشینم. به یاد دارم اولین‌باری كه توانستم به عنوان یك خبرنگار در ردیف دیگر همكاران مرد قرار بگیرم، در مسجد شركت واحد اتوبوسرانی بود كه آقای رفسنجانی برای بازدید رفته بودند. روابط عمومی شركت و محافظان‌ هاشمی رضایت دادند كه در بخش مردانه مسجد در ردیف دیگر خبرنگاران مرد بنشینم. تنها زن در محیط مردانه مسجد نه‌تنها برایم مشكل نبود، بلكه حس بسیار خوبی داشتم. از قالب زن بودن در آمده و به برابری رسیده بودم.

یك انسان جدای از جنسیت و همین یكسانی است كه روحیه می‌آفریند، قدرت می‌دهد و خلاقیت. از خبرگزاری گفتم و خانه دومی كه دیر زمانی است از آن دور افتاده‌ام. جا دارد از دو موجود عزیز كه سالیان را در این سازمان بودند و از دستشان دادیم یادی كنم. استاد مصطفی قریب كه بی‌تردید حق بزرگی بر گردن گروه مترجمین این سازمان دارد و احمد بورقانی كسی كه وقتی سال‌ها بعد، سمت معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد را پذیرفت، تنها مقامی بود كه پس از سال‌ها برای آگاهی از دلیل بازنشسته شدنم، مرا یاری داد.

هوشنگ گلمكانی

هوشنگ گلمكانی نیز از دیگر برگزیدگان بود كه نتوانست در مراسم حضور یابد و گوران یكی از روزنامه‌نگاران قدیمی كه سال گذشته این جایزه را دریافت كرده بود، جایزه گلمكانی را دریافت كرد.

گلمكانی فعالیت مطبوعاتی‌اش را در سال ۵۱‌ آغاز كرد. وی در نشریه تهران اكونومیست آغاز به كار كرد، چهار سال بعد عضو شورای سردبیری، دستیار دبیر و دبیر سرویس گزارش روزنامه آیندگان بود. در سال ۵۸ عضو شورای سردبیری مجله جهانگرد شد. در سال ۶۱ دبیر شورای نویسندگان و یكی از بنیانگذاران ماهنامه سینمایی فیلم بود. گلمكانی یكی از ویراستاران فصلنامه فیلم اینترنشنال است. این روزنامه‌نگار آثار متعددی منتشر كرده، گنگ خوابیده، پاریس تگزاس، جاده،‌ شب و ... تعدادی از آنهاست.

محمد قوچانی

محمد قوچانی جوان‌ترین برگزیده این مراسم بود. قوچانی از سال ۷۱ كه برنده بهترین نوشته در مسابقه نقدنویسی سروش نوجوان شد، فعالیت آماتوری مطبوعاتی‌اش آغاز شد. فعالیت حرفه‌ای وی همكاری با نشریه گوناگون و سپس سردبیری آن از سال ۷۶ تا ۷۷ بود.

معرفی قوچانی به روزنامه خرداد و همكاری جدی با این نشریه، عضو ثابت گروه سیاسی روزنامه نشاط و مسوول صفحه لایی سیاسی بود. قوچانی خبرنگار روزنامه اخبار اقتصادی بخش سیاسی عصر آزادگان بود و در همین روزنامه ستون‌های خبرسازان را می‌نوشت. وی از سال ۷۹ در نشریات مختلف سردبیر بوده است. از آ‌ن جمله، همشهری تهران، همشهری ماه، همشهری جمعه، شرق، هم‌میهن و شهروند امروز.

از تالیفات قوچانی می‌توان كتاب‌های یقه سفیدها، یك گام به پیش و دو گام به پس، بازی بزرگان و... را نام برد. قوچانی همچنین به مدت ۳۶ روز در سال ۷۹ زندانی شد.

بیانیه انجمن صنفی روزنامه‌نگاران

سوم مى هر سال در سراسر جهان به عنوان »روز جهانى آزادى مطبوعات « گرامى داشته مى شود تا بدين طريق از فعالالان عرصه رسانه و روزنامهن گاران تقدير و تجليل به عمل آيد و بر اصل گردش آزاد اخبار و اطلاعات پافشارى و تاكيد گردد. دستيابى به آرمان هاى بلند انسانى همچون عدالت، آزادى، دمكراسى و حكمرانى خوب در جوامع بشرى و واحدهاى ملى جز با آگاهى آحاد شهروندان، شفافيت در عرصه عمومى، نور افكندن بر اعمال حكومتگران و جريان یابی دائمى نقد و انتقاد در جامعه ممكن نيست، و مطبوعات را ركن چهارم دموكراسى لقب داده ا ند و اين به معناى آن است كه مردم سالارى در جوامع با هر نام و عنوانى بدون وجود مطبوعات آزاد و مستقل و فعاليت هاى آزاد رسانها ى تحقق خارجى نمی یابد و به امرى ميان تهى و فاقد محتوا تبديل مى شود.

روزنامه نگاران در سراسر جهان براى ايفاى رسالت حرفها ى خود در تلاش و تكاپو هستند و تقريباً همه آنان با مسائل و مشكلات مشابهى مواجه و درگيرند اما به ميزانى كه از درجه آزادى و دموكراسى در كشورها كاسته مى شود و يا كشورهايى درگير جنگ و شورش هاى داخلى مى شوند به همان ميزان بر مسائل و مشكلالات روزنامه نگاران در انجام وظيفه حرفها ى شان افزوده شده و آنان را با خطرات بيشترى مواجه مى سازد. بر پايه آمار روزنامه نگارانى كه در سال هاى اخير جانشان را در راه انجام وظيفه از دست دادها ند يا به محاكمه و زندان و يا تبعيد از وطن ناچار گشته ا ند، رژيم هاى استبدادى و گرفتار جنگ به ميدان مينى براى روزنامه نگاران تبديل شده است كه هر از گاهى شاهد قربانى روزنامه نگارى در اين رژيم ها هستيم، و اين در حالى است كه روزنامه نگاران پيام آوران آگاهى و صلح اند و روزنامه نگارى صلح در واكنش به اين پديده تلخ جهانى سرلوحه كار فعالان اين عرصه قرار گرفته و توجه همه جهانيان را به دورى از جنگ و روى آورى به صلح و آرامش و همزيستى مسالمت آ ميز در درون و برون واحدهاى ملى در سايه حاكميت مردم سالارى و حقوق بشر جلب كرده اند.

امروزه كميت و كيفيت وضعيت مطبوعات در هر كشورى به عنوان مهمترين شاخص در اندازه گيرى ميزان آزادى در جوامع و معيار سنجش مردم سالارى و محك توسعه انسانى به شمار مى رود و رتبه بندى كشورها در اينباره بسيار معنادار است. با اينهمه شاهديم كه به رغم پايدارى مطبوعات و روزنامه نگاران در بيان آزادى، بسيارى از كشورها و قدرت ها حتى با ابراز بيشترين ادعاها در زمينه آزادى و دموكراسى، اصول اوليه آن را نقض كرده و عملا بدون توجه به پيامدهاى جهانى و داخلى، مهمترين موانع را در راه تحقق آزادى مطبوعات ايجاد مى كنند. تجربه بشرى نشان داده است به ميزانى كه جهان از استبداد و سلطه گرى و خشونت و جنگ فاصله بگيرد می توان به تحقق ميزان بيشترى از آزادى مطبوعات اميدوار بود و برعكس.

بى ثباتى، تزلزل شرايط صلح و كاهش ميزان مدارا در سطح جهان و قلمروهاى ملى، شرايط را براى زيست قدرت هاى استبدادى و غيرپاسخگو و سركوب گر فراهم تر و در نتيجه از عيار تحقق آزادى مطبوعات مى كاهد.

اين موضوع به ويژه در منطقه پر حادثه خاورميانه و تداوم جنگ ها و درگيرى هاى فرسايشى در فلسطين و لبنان و عراق و افغانستان و نيز نظامى شدن منطقه قابل رهگيرى و مشاهده است. تنگتر شدن فضاى كارى مطبوعات در اين منطقه افزايش ميزان خطرات و تلفات روزنامه نگاران، خود بهترين شاهد در اينباره است كه در يك فرآيند زمانى به بهانه ا ى براى طرف هاى درگير در جنگ براى افزايش فشار و تهاجم بيشتر به اصحاب رسانه منجر شده و بدون اغراق بايد گفت كارنامه قريب به اتفاق طرف هاى خشونت در اين زمينه سياه و غم انگيز است.

اوضاع صنف مطبوعاتى در ايران علاوه بر تاثيرپذيرى از روند نامساعد فوق، مسائل خاص خود را داشته كه فشارها را بر اهالى اين صنف افزون و كار حرفها ى را دشوارتر كرده است. اگر امنيت شغلى و استقلال حرفه اى را اركان مهم تحقق روزنامه نگارى آزاد بدانيم گريزى از آن نيست كه روند اوضاع را طى سال هاى گذشته در كشورمان مثبت ارزيابى نكنيم. از يك سو توقيف هاى غيرحقوقى مطبوعات و نيز سخت گيرى هاى خفقان آور در زمينه صدور مجوز نشريات از ميزان امنيت حرفه روزنامه نگارى كاسته و از سوى ديگر فشارهاى خانمان برانداز اقتصادى حداقل هاى لازم را از يك چشم انداز با ثبات سلب كرده است. همچنين صدور بخشنامه ها و ابلاغيه هاى دستورى – به اشكال غيرقانونى و شبه قانونى- براى مطبوعات افزايش يافته كه استقلال مطبوعات و روزنامه نگاران را در تحقق رسالت روزنامه نگارى به چالش كشيده است. اين همه درحالى است كه برخى مقامات حكومتى با تزريق پاره ا ى ادعاهاى بدون استناد امنيتى به ساحت مطبوعات و روزنامه نگاران، شرايط كارى آنها را بيش از پيش تنگ و هزينه دار كرده ا ند. دامنه تحديدها به گونه اى است كه نهاد صنفى و خانه روزنامه نگاران نيز از آن مصون نبوده و بخش مهمى از توان و انرژى آن را به دفاع از كيان خود اختصاص داده است.

با همه اين تضييقات اما با همت و اراده روزنامه نگاران كشور، جريان كار مطبوعاتى همچنان زنده و پوياست و اميدوار به تحقق آيندها ى آزادتر و مصون تر تلاش مى كند. روز جهانى آزادى مطبوعات فرصتى است تا با طرح اين مضايق و مشكلات پيش رو در انديشه فرداى بهتر باشيم. ضمن اغتنام اين فرصت ارزنده، با تجليل از همكارانمان كه در راه حرفه خود جانشان را نثار كردند و نيز همه همكارانى كه در اين راه متحمل رنج هاى مادى و معنوى بسيار هستند، و با فشردن دست همه آنانى كه در هموارسازى زمينه هاى آزادى مطبوعات از هيچ كمكى دريغ نمى كنند؛ اين روز را به همه آزادى خواهان و در صدر آنها همكاران روزنامه نگار تبريك عرض كرده و بر ضرورت همبستگى صنفى در جهت تحقق اهداف عالى روزنامه نگارى تاكيد مى كنيم.
انجمن صنفى روزنامه نگاران ايران

گزارش تصویری از مراسم در سایت نوروز

http://norooznews.ir/photo_album/photo_album/6979.php