iran-emrooz.net | Mon, 13.08.2007, 15:35
اجلاس دو روزه رهبران عمده عراق
حسن هاشمیان
امروز رهبران عمده سیاسی در عراق گردهم میآیند تا راهی برای خروج از بحران فلج کننده کشور خود بیابند. در این اجلاس جلال طالبانی رئیس جمهور ، نوری مالکی نخست وزیر، مسعود بارزانی رئیس منطقه خودمختار کردستان ، عادل عبدالمهدی و طارقهاشمی معاونان رئیس جمهور حضور دارند. همچنین تلاش میشود ایاد علاوی ملی گرای سکولار و رهبر یکی دیگر از تشکلات سیاسی مهم عراق به این اجلاس دعوت شود. اما به گفته «ایاد جمال الدین» یکی از اعضای گروه علاوی ، هنوز دعوت نامهای برای رئیس تشکل وفاق ملی فرستاده نشده است.
همچنین قبل از این اجلاس دیدارهای ماراتونی میان این رهبران به شکل جداگانه صورت گرفته است. دیدار ایاد علاوی با مسعود بارزانی ، جلسه طالبانی با بارزانی ، اجتماع سه گانه مالکی – طالبانی – بارزانی و دیدار نهائی که میان همه رهبران نامبرده بالا صورت میگیرد. در همه این دیدارها یک نقطه مشترک یافت میشود که سابقا به شکل جست و گریخته مطرح میشد اما امروز به نظر میرسد که همه گروههای معتدل سیاسی عراق بر آن اتفاق نظر دارند و مصمم هستند آنرا عملی سازند و آن تشکیل « جبهه گستردهای از نیروهای معتدل » سیاسی است که از این به بعد تحت عنوان « جبهه معتدلین » از آن یاد خواهیم کرد. بدون شک جبهه معتدلین تندروهای جیش المهدی مقتدی صدر ، گروههای مسلح 15 شعبانیه و باندهای تبهکار فعال در بصره که از طریق انتخابات و زور اسلحه و عشیره ، پوشش قانونی برای خود دست و پا کرده بودند اما به فعالیتهای تخریبی خود ادامه میدادند را در بر نمیگیرد. همچنین در آن سوی معادله و در میان گروههای سنی جائی برای شورای علمای اهل سنت به رهبری حارث الضاری و شاخه نظامی آن موسوم به « ثوره العشرین » ، گروه اصلاح و تغییر مشعان جبوری در شهر موصل و سپاه عمر که بخش عظیمی از نیروهای القاعده را در خود جا داده است وجود ندارد.
دموکراسی جدید در عراق یک دموکراسی محدود خواهد بود که به خشونت طلبان اجازه استفاده از مواهب آن را نمیدهد و به عبارت دیگر کسانی میتوانند حق شرکت در انتخابات را داشته باشند که دستهای آنها به خون بیگناهان آلوده نشده باشد و به قانون اساسی کشور و فرآیند سیاسی آن ایمان کامل داشته باشند. نیروهای دموکراتیک در شرایط جدید اختلافات خود را از مجراهای سیاسی حل و فصل میکنند و نه از طریق کاربرد سلاح و انبار کردن آن در مراکز حزبی و منازل خود. در این تحول نیروهای معتدل سیاسی عراق بعد از گذراندن جلسات متعدد مشورتی و بازنگری تجربه چهار ساله خود بعد از سقوط رژیم صدام حسین و ارزیابی همه نتایج به دست آمده ، به این نقطه رسیدهاند که در شرایط فعلی عراق امکان برپائی یک دموکراسی کامل وجود ندارد زیرا شرایط دموکراسی کامل به مخالفان آن این امکان را میدهد که هم از مواهب دموکراسی استفاده کننده و هم به کارهای تخریبی خود ادامه دهند. بعنوان مثال دموکراسی جدید در عراق به نیروهای غیر دموکراتیک مقتدی صدر اجازه داد هم 30 کرسی پارلمان به اضافه شش وزارتخانه را تصاحب کنند و هم به کارهای تخریبی خود بر ضد نظام دموکراتیک جدید ادامه دهند.
نباید از نظر دور داشت که بزرگترین دموکراسیهای امروز جهان چه در امریکا و بریتانیا و چه در فرانسه با شکل محدود آن آغاز کردند و فقط برای پرداخت کنندگان مالیات حق انتخاب قائل شدند و بسیاری از نظریه پردازان آن زمان این کشورها از این رویکرد حمایت کردند.
کشوری مانند عراق از یک توده وسیعی از بیکاران و بی سوادان تشکیل شده است و جمع کثیری از اینها به شکل اراذل و اوباش حقیقی ظاهر میشوند و با جذب شدن در تشکلهای سیاسی ، « هوچی گر» ، «بزن بهادر» ، « سرکوبگر » و «شکنجه گر» خوبی برای تشکلهای غیر دموکراتیک میشوند. بنابراین این موضوع که سیاستمداران امروز عراق به این نتیجه رسیدند که باید میان نیروهای غیر دموکراتیک با نیروهای معتدل و دموکراتیک تمایز قائل شوند ، نه فقط مبتنی بر یک نتیجه گیری درست سیاسی است بلکه براساس اصول علمی بنا شده است.
اکنون گروهای سیاسی معتدل عراق در مذاکرات امروز و فردای خود بر چهار نکته تأکید خواهند کرد:
1- بحث و بررسی چگونگی تشکیل یک جبهه گسترده از نیروهای سیاسی عراق برای پشت سر گذاشتن بحران کنونی کشور. این جبهه مورد موافقت بیشتر گروههای معتدل سیاسی عراق قرار گرفته است. نوری مالکی در دیدار خود با عبدالعزیز حکیم در تهران چگونگی شکل گیری این جبهه را بررسی کرد. جبهه توافق سنی با مشارکت دادن طارقهاشمی دبیرکل حزب اسلامی (سنی) در این مذاکرات موافقت خود را با تشکیل آن اعلام کرده است. همچنین علائمی برای پاسخگوئی به خواستههای جبهه توافق از سوی دولت نوری مالکی و با وساطت نیروهای کرد صورت گرفته است. کردها هم با دو حزب قوی خود در این جبهه معتدلین حضور دارند و مسعود بارزانی تلاش میکند ایاد علاوی را نیز به این جبهه ملحق سازد.
2- اصلاحات فرآیندی دائمی است که همه ارکان حکومت را در برمی گیرد. این بدان معنا است که بخشهای مختلف حکومتی باید دائما در معرض تغییر و اصلاح قرار بگیرد و نیروهای غیردموکراتیک که وفاداری خود را به اصول دموکراتیک نشان دهند ، میتوانند در آن شرکت کنند. بنابراین جبهه معتدلین درهای خود را بر روی مخالفان نمیبندد.
3- تشکیل یک دولت کوچکتر و کارآ به جای دولت طویل و عریض فعلی. پیشنهاد شده است که تعداد وزرای کابینه از 37 وزیر فعلی به 22 وزیر کاهش یابد.
4- بررسی نکات عمده اختلاف میان گروههای سیاسی معتدل، به ویژه اختلاف میان دولت مالکی و جبهه توافق و همچنین اختلاف این دولت با گروه ایاد علاوی مورد بررسی قرار گرفته و راه حلهائی برای آن پیشنهاد شود. احتمال میرود کمیتههای جداگانهای یرای این منظور تشکیل شود.
بنابراین تشکیل جبهه معتدلین با برپائی یک نظام دموکراسی محدود اما قوی چنانچه آنطور که مشارکت کنندگان در جلسه امروز میخواهند، به وقوع بپیوندد ، یک نقطه تحول بزرگ در جامعه عراق از زمان سقوط رژیم گذشته تا به امروز به حساب خواهد آمد و بارقه امید برای حل و فصل مشکلات امروز عراق در دل همه کسانی که خواهان استقرار ، ثبات و پیشرفت این کشور هستند ، زده خواهد شد و نباید فراموش کرد که امریکا ، اروپا ، سازمان ملل و جهان عرب از این تحول حمایت خواهند کرد.