نوروز: تحریم اقتصادی در قالب قطع روابط بانكی یا ممنوع كردن مراوده با برخی از بانك های ایرانی در حال حاضر جدی ترین مقابله اقتصادی با ایران محسوب می شود و برخی از كارشناسان می گویند كه اگر تحریم های بانكی به همین صورت ادامه یابد اقتصاد ایران با یك بحران جدی روبرو خواهد شد، و با وجودی كه مسئولان اقتصادی از كاهش تحریم ها سخن گفته بودند اما در حال حاضر نه تنها از شدت این تحریم ها كاسته نشده است بلكه خبرهای موجود حاكی از آن است كه در تازه ترین آنها تمامی بانك های كویت نیز به جمع كشورهایی پیوسته اند كه مراودات بانكی خود را با ایران قطع كرده اند. این مسئله از آن روی می تواند خطرناك باشد كه اقدام كویتی ها شاید سرآغاز تحریم كشورهای عربی حاشیه خلیج فارس به حساب آید و آیا این كشورها نیز در حال حركت به این سمت هستند؟

مسئله تحریم بانك های ایرانی به طور مشخص در قطعنامه‌های شورای امنیت سازمان ملل ذكر شده بود و به نظر می رسد بهترین راهی كه برای مسدود كردن مسیر اقتصاد ایران در مبادلات جهانی در نظر گرفته شده است تحریم‌های بانكی است. مقابله بانكی با ایران می تواند با كمترین هزینه بسیاری از فعالیت های اقتصادی - تجاری ایران را مختل كند. قطع رابطه برخی از بانك های اروپایی و كانادایی با ایران و همچنین تحریم بانك سپه به صورت رسمی و حتی تحریم بانك صادرات تا حد بسیار زیاد بر اقتصاد در حال رشد ایران تاثیر گذاشته است.

در اواخر سال گذشته شمسی نیز در اقدامی تعجب برانگیز بزرگترین بانك‌های حوزه جنوب شرق آسیا نیز در اجرای قطعنامه‌های سازمان ملل اقدام به مسدود كردن تمام مراودات خود با بانك‌های ایران و حتی مسدود كردن حساب‌های ایرانیان در بانك‌های خود كردند. این موج تحریم بانك‌های ایرانی كه در آن حتی از موارد ذكر شده در قطعنامه‌های شورای امنیت نیز فراتر رفته است و شامل تمامی بانك‌های ایرانی شده است زنگ خطری است كه آینده اقتصاد بین‌الملل ایران را تهدید جدی می‌كند.

در حال حاضر تجار ایرانی در مراودات خود برای باز كردن ال.سی و اعتبارات معتبر جهانی با مشكلات بسیار زیادی روبرو هستند، به نحوی كه براساس اخبار همگی از توقف فعالیت های تجاری در این زمینه خبر می دهند.

چنین اتفاقی بدون شك می تواند خط پایانی برای اقتصاد برون مرزی ایران باشد مگر آن كه سیاست گذاران اقتصادی بتوانند راهی برای برون رفت از این بن بست مالی- اقتصادی پیدا كنند. اما این تنها بخشی از این اتفاقات تلخ اقتصادی است كه این روزها بر اقتصاد ایران می‌گذرد.

طی دو روز گذشته كشور كویت علی رغم آن كه اعلام كرد اجازه حمله به ایران را از خاك كویت را نمی‌دهند اما در اقدامی دیگر به ناگهان تمام مبادلات بانكی خود را با ایران متوقف ساخت. چنین اعمال تحریم‌ها اگر ادامه یابد به مراتب ضربه بزرگ‌تری( نسبت به تحریم بانك‌های غربی و شرقی) بر اقتصاد ایران وارد می كند. در حال حاضر هیچ شكی وجود ندارد كه كشورهای عربی حوزه خلیج فارس مثلث طلایی تجارت و سرمایه گذاری را تشكیل داده‌اند یا به عبارتی اقتصاد شیخ نشین‌ها درست در كنار گوش ایران تمام مراودات جهانی اقتصاد را به سمت خود متمایل كرده است.

بر همین اساس مشاركت اقتصادی با كشورهای عرب ساكن خلیج فارس می تواند یك مزیت بزرگ اقتصادی باشد اما اگر سایر این كشورها به تبعیت از كویت كه نخستین قدم را در راه مقابله اقتصادی با ایران برداشت، بردارند این احتمال وجود دارد كه فاصله ایران با حجم سرمایه در گردش شیخ نشین‌ها افزایش یابد قابل ملاحظه‌ای یابد و بایستی منتظر روزهای تاریكی برای اقتصاد ایران بود.

در بهمن ماه گذشته وقتی دکتر شیخ محمد الصباح معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه کویت میهمان تهران بود و با متكی، وزیر امور خارجه ایران سند حمایت از سرمایه گذاری های متقابل، موافقتنامه اجتناب از اخذ مالیات مضاعف را امضا كرد و درباره گاز، انتقال آب و آمادگی برای عملیاتی شدن پروژه آبرسانی به کویت با مقام های ایرانی به گفت و گو نشست شاید كسی نمی دانست كه در فاصله چند ماه كویتی ها برای اجابت خواست سازمان ملل دروازه بانكی خود را به روی ایران قفل كنند. البته اگر این رویارویی به كویت ختم می شد شاید آنچنان خطری اقتصاد ایران را تهدید نمی كرد اما كارشناسان معتقدند این اقدام پله اول تحریم بانكی سایر كشورهای منطقه بر علیه ایران است.

در حال حاضر امارات به عنوان بزرگترین شریك تجاری ایران معبر حداقل 20 درصد از صادرات و 20 درصد از واردات ایران است. ارزش پروژه‌های عمران خاورمیانه یك تریلیون و 130 میلیون دلار برآورد می شود كه یك سوم آن (354 میلیارد دلار) مربوط به امارات متحده عربی است. این رقم حدود 5/3 برابر مجموع طرح‌های عمرانی ایران (98 میلیارد دلار) است. فقط بیش از 100 میلیارد دلار پروژه فنی، ساختمان و راه‌آهن و جاده در این كشور وجود دارد كه می‌تواند زمینه مساعدی برای حضور پررنگ ایران در این بازار فراهم كند. حالا در نظر بگیرید كه جریان همراهی با بانك‌های اروپایی در بخشی از شیخ نشین‌های خاورمیانه در قالب تحریم بر علیه ایران شكل بگیرد و این سكوی پرتابی باشد برای آن كه سایر عرب های منطقه نیز مراودات خود را با ایران حصار بندی كنند؛ نخستین پیامد این فاجعه اقتصادی بدون شك دور شدن از این امكان اقتصادی است كه می تواند هزینه زیادی به اقتصاد ایران تحمیل كند. وجود این نكته امارات متحده عربی حاضر نمی‌شوند تا اتاق بازرگانی مشترك با ایران تاسیس كنند به باور كارشناسان نشانه ای برای موضع جدید و نه چندان خوشایند آنها در برابر ایران است. آیا تحریم بانكی ایران از سوی كویت می تواند مقدمه ای برای شروع تحریم های عربی بر ضد اقتصاد ایران باشد؟