iran-emrooz.net | Tue, 15.05.2007, 15:07
روزنامهى نيويوركتايمز به نقل از مقامات عالى رتبهى آژانس بينالمللى انرژى اتمى گزارش داد، بازرسان آژانس نتيجه گرفتهاند كه ظاهرا ايران اغلب مشكلات فنى را حل كرده است و اكنون در حال آغاز غنىسازى در مقياسى بسيار وسيعتر از گذشته است.
به گزارش خبرگزارى دانشجويان ايران (ايسنا) اين روزنامه افزود: اين يافته ها ممكن است محاسبات ديپلماسى در اروپا و واشنگتن را كه هدفش تحميل تعليق فعاليتهاى غنىسازى ايران كه دليل عمدهى آن جلوگيرى از دانستن چگونگى توليد مواد قابل استفاده در سلاح است جلوگيرى كند.
اين روزنامه به نقل از ديپلماتها و كارشناسان هستهيى در وين افزود: در يك بازرسى كه روز يكشنبه در فاصلهى كوتاهى از زمان درخواست انجام آن و پيش از ارايهى گزارش به شوراى امنيت كه اوايل هفتهى آينده انجام خواهدشد از تاسيسات هستهيى نطنز در روز يكشنبه صورت گرفت بازرسان متوجه شدند كه مهندسين ايران تقريبا ۱۳۰۰ سانتريفوژ را مورد استفاده قرار مىدهند و سوخت كافى براى راكتورهاى هستهيى را توليد مىكند.
اين روزنامه افزود: تا همين اواخر ايرانىها در حفظ سانتريفوژهاى حساس كه با سرعت بسيار بالاى لازم براى توليد سوخت كاركنند مشكل داشتند و اغلب آنها را به شكل خاصى به حركت در مىآوردند يا اصلا اين كار را انجام نمىدادند. اكنون به نظر مىرسد همهى اين مشكلات فائق آمدهاند.
محمد البرادعى، مديركل آژانس بينالمللى انرژى اتمى كه چهار سال پيش پس از اعلام اين كه هيچ مدركى وجود ندارد كه نشانگر ازسرگيرى فعاليت هستهيى در عراق باشد با آمريكا درگيرى داشت گفت: ما معتقديم آنها تقريبا از دانش چگونگى غنىسازى برخوردارند.
وى افزود: از حالا به بعد مساله فقط تكميل آن دانش است؛ كسى دوست ندارد اين را بشنود؛ اما اين يك واقعيت است.
نيويورك تايمز نوشت: مشخص نيست كه آيا ايران مىتواند پيشرفت اخيرش را حفظ كند يا خير. موانع مهمى در غنىسازى اورانيوم مشتركند و كارشناسان مىگويند خيلى امكان دارد كه محاسبهى اشتباه، نقص تجهيزات يا خرابكارى مانع از رسيدن ايران به هدفش براى توليد سوخت هستهيى شود.
به نوشتهى اين روزنامه، منطق درخواست تعليق بر اين بود كه رسيدن ايران به دانش توليد سوخت هستهيى يعنى در آنچه كه اسراييل آن را « نقطهى بدون بازگشت» مىخواند، تاخير ايجاد شود. آنهايى كه تعامل بىقيد و شرط به ايران را خواستارند اين بحث را مطرح مىكردند كه استراتژى جارى بن بستى را ايجاد مىكند كه ايران از آن بهره بردارى مىكند و به آنها اجازه داده مىشود در حالى كه شوراى امنيت تحريمها را افزايش مىدهد، جهش فنآورى داشته باشند؛ دولت بوش كه همواره گفته است هرگز در حالى كه ايرانىها به قابليت سلاح هستهيى نزديك مىشوند باآنها مذاكره نمىكند مىگويد بايد مادامى كه گفت و گوها ادامه دارد توقف انجام شود.
نيكلاس برنز، معاون امور سياسى رايس در تماسى تلفنى گفت: با وجودى كه از يافتههاى جديد آژانس مطلع نيست اما اين تاثيرى بر سياست آمريكا نخواهد داشت.
وى افزود: ما با اين فرض ادامه مىدهيم كه همچنان براى كار كردن ديپلماسى زمان وجود دارد.
وى در عين حال گفت كه اگر ايرانىها تا زمانى كه كشورهاى صنعتى بزرگ جهان در ماه آينده با هم ديدار مىكنند تعليق نكنند « ما به سوى سومين سرى تحريمها حركت خواهيم كرد» .
البرادعى همواره نسبت به اين استراتژى ترديد داشته و به وزيران امور خارجهى اروپايى مىگويد كه ترديد دارد ايران فعاليتهايش را به طوركامل تعليق كند و بايد براى حل اين مساله راهى آبرومندانه پيدا شود.
وى گفت: به طور كاملا روشن تعليق مطالبهى شوراى امنيت است و من اميدوارم ايرانىها به جامعهى جهانى گوش كنند.
البرادعى گفت: از منظر اشاعه واقعيت موضوع اين است كه وقايع بر يكى از اهداف تعليق - دور نگهداشتن آنها از رسيدن به اين دانش - غالب شده است. اكنون بايد تمركز بر متوقف كردن آنها از رسيدن به توليد صنعتى باشد تا به ما اجازه دهد بازرسى كامل انجام دهيم و اطمينان يابيم آنها هم چنان در چارچوب معاهده قرار دارند.
انتظار مىرود گزارش هفتهى آينده شوراى امنيت بگويد كه از فوريه ۲۰۰۶ تاكنون كه ايرانىها توافق بازرسىهاى گسترده در سراسر كشور به وسيلهى آژانس را متوقف كردند درك آژانس از « دامنه و محتوي» فعاليتهاى ايران رو به وخامت گذاشته است .
بازرسان نگران هستند كه ايران از پاسخ گويى به سرى سوالاتى كه بيش از يك سال پيش درباره اطلاعاتى كه ايران احتمالا از عبدالغدير خان دريافت كرده است سر باز مىزند. بازرسىهاى روز يكشنبه درحالى صورت گرفت كه دو ساعت قبل از انجام آن به ايران اطلاع داده شد زمانى كه به نظر خيلى كوتاه مىرسد تا ايرانىها بتوانند سانتريفوژها را براى تحت تاثير قرار دادن بازرسان روشن كنند.
به گفتهى ديپلماتهاى آگاه از گزارش بازرسىها علاوه بر ۱۳۰۰ سانتريفوژ در حال فعاليت، ۳۰۰ سانتريفوژ ديگر در حال آزمايش شدن بودند و به نظر براى تزريق سوخت هستهيى تا پايان هفتهى جارى آماده بودند. گزارش شده است كه ۳۰۰ سانتريفوژ ديگر در حال ساخت به آژانس بيش از يك هفته قبل گزارش داد كه تقريبا ۱۳۰۰ سانتريفوژ نصب شده است، اما كارشناسان هستهيى در وين گفتند كه اكنون آنچه آنها را نگران مىكند اين است كه همهى سانتريفوژها غنىسازى مىكنند و به آرامى كار مىكنند.
يك ديپلمات آشنا به تحليل فعاليتهاى ايران كه از ذكر نامش خوددارى كرد گفت: آنها در مرحلهيى هستندكه ظرف يك هفته يك آبشار راهاندازى مىكنند.
هر آبشار ۱۶۴ سانتريفوژ را شامل مىشود و كارشناسان مىگويند كه با اين آهنگ ايران مىتواند تا ماه ژوئن ۳۰۰۰ سانتريفوژ را داشته باشد.
ديپلمات ياد شده گفت: ممكن است تهران قادر باشد ۵۰۰۰ سانتريفيوژ ديگر را تا پايان سال بسازد تا تعداد به ۸۰۰۰ تا برسد.
بازرسان محصول خروجى را آزمايش كرده و نتيجه گرفتهاند ايران اورانيوم در سطح استفاده راكتور توليد مىكند كه كمتر از ۵ درصد غنى شده است، اما اين هم چنان آمريكايىها و كارشناسان آژانس را نگران مىكند؛ اگر ايران اورنيوم را ذخيره كند و بعد آنرا به سانتريفوژها وارد كند به مدت چهار يا پنج ماه مىتواند سطح را به ۹۰ درصد كه براى توليد سلاح ضرورى است برساند.
برخى مقامات دولت بوش و كارشناسان هستهيى در آژانس و ديگر اماكن مىگويند شك دارند ايران به دنبال سلاح هستهيى باشد، بلكه مىخواهد توانايى داشتن ذخاير كافى اورانيوم كم غنى شده را كه مىتواند ظرف چندماه پس از اخراج بازرسان به توليد بمب برسد در اختيار داشته باشد.
يك ديپلمات ارشد اروپايى كه نامش فاش نشد گفت كه واشنگتن اكنون بايد با اين روش روبرو شود كه آيا مىخواهد ايران را از توليد هر گونه مواد هستهيى دور نگه دارد يا اين كه مىخواهد از قابليت ساخت بمب دور كند.
وى افزود: ادامهى بن بست كنونى به ايران اجازه مىدهد به سوى آن توانايى برود.
اما جنگ طلبان دولت آمريكا مىگويند تنها موضعى كه دولت بوش مىتواند اكنون اتخاذ كند اين است كه به سراغ بحث گذشته برود مبنى بر اين كه حتى يك سانتريفيوژ در ايران فعاليت نكند.
اين اظهارات در حالى بيان مىشود كه مقامات كشورمان بارها تاكيد كرده اند كه استفاده از سلاح هستهيى در دكترين دفاعى ايران جايى ندارد.