iran-emrooz.net | Mon, 01.01.2007, 5:25
«رسانهها قدرتمندتر و خبرنگاری خطرناكتر شده است»
گزارش سالانهی «گزارشگران بدون مرز»
آزادی مطبوعات در سال ٢٠٠٦
در سال ٢٠٠٦
٨١ روزنامهنگاران کشته شده است
٨٧١ روزنامهنگاران بازداشت شده است
١٤٧٢ روزنامهنگاران مورد تهاجم و تحديد قرار گرفته است
۹١٢ رسانه سانسور شده است
٥٦ روزنامهنگار ربوده شده است
مرگبارترين سال در بعد از ١۹۹٤
در سال ٢٠٠٦ دست کم ٨١ روزنامهنگار به هنگام انجام وظيفه و يا ابراز نظر خود در ٢١ کشور جهان کشته شدهاند. نزديکترين آمار به اين تعداد در سال ١۹۹٤ است. در اين سال ١٠٣ روزنامهنگار در نسل کشی روندا، جنگ داخلی در الجزاير و يوگسلاوی کشته شدند. در سال ٢٠٠٦ همچنين ٣٢ همکار مطبوعات (مترجم، تکنسين و....) نيز کشته شدهاند اين تعداد در سال گذشته ٥ نفر بود.
آمار گزارشگران بدون مرز فقط روزنامهنگارانی که مرگشان در ارتباط مستقيم با وظيفه اطلاعرسانی روی داده است، را در بر میگيرد. دهها مورد مرگ نيز يا در دست تحقيق قرار دارند و يا به دليل مشخص نشدن علت مرگ موقتا از آمار کنار گذاشته شدهاند.
برای چهارمين سال متوالی عراق خطرناکترين کشور برای روزنامهنگاران است. ٦٤ روزنامهنگار و همکار مطبوعاتی در سال ٢٠٠٦ در اين کشور به خاک افتادهاند. در عراق از آغاز جنگ تا به امروز ١٣۹ همکار رسانهها کشته شدهاند. آماری که دو برابر کشته شدن خبرنگاران درجنگ بيست سالهی ويتنام است. (٦٤ روزنامهنگار در طی جنگ ويتنام از ١۹٥٥ تا ١۹٧٥ کشته شدهاند.) نزديک به ۹٠ درصد کشتهشدگان روزنامهنگاران عراقی هستند. در اين رابطه يا هيچ تحقيق قضايی انجام نمیگيرد و يا اين تحقيقات به نتيجهای نمیرسند.
دومين کشور خطرناک برای روزنامهنگاران مکزيک است یا ۹ روزنامهنگار کشته شده که در ليست کشورهای قارهی امريکا در صدر و پيش از کلمبيا قرار دارد. اين روزنامهنگاران در بارهی قاچاقچيان مواد مخدر تحقيق میکردهاند و يا خشونت عليه جنبشهای اجتماعی را تحت پوشش قرار دادهاند. در ايالت اوکخاکا که جنبش اجتماعی با شدت ادامه دارد و گاه به رويارويی نظامی میانجامد، چندين روزنامهنگار زخمی و بارد ويل فيلم بردار امريکايی با شکليک گلوله به قتل رسيد. در ۹ اگوست در ايالت چيوهاهوا، پيکر بی جان مدير مسئول ماهنامه " دو چهره و يک حقپيقت" که متخصص در امر پروندههای جنايات روشن نشده و مواد مخدر بود در کنار جادهای در شمال مکزيک پيدا شد.
در فيليپين ٦ روزنامهنگار در سال ٢٠٠٦ کشته شدهاند (در سال ٢٠٠٥ اين تعداد ٧ روزنامهنگار بوده است) در اواخر ماه مي، فرناندو باتول مفسر راديو دی پی آر به هنگام عزيمت به محل کارش با ضرب گلوله از پای درآمد. به گفته مقامات فيليپينی اين روزنامهنگار به دست مامور پليسی که از وی به دليل رفتار حشونت آميز اش در برنامهای راديويی انتقاد شده بود، به قتل رسيده است. از سوی ديگر دو عامل قتل سرمقاله نويس و روزنامهنگار مارلن اسپرات که در ماه مارس ٢٠٠٥ به قتل رسيده بود، در دادگاهی به حبس ابد محکوم شدند. اما آمران قتل از مجازات مصمون ماندهاند. با اين حال در اين کشور که مصونيت از مجازات قائده است اين نمونه بايد سرمشق قرار گيرد.
در روسيه سه روزنامهنگار در طی سال ٢٠٠٦ کشته شدهاند. ( ٢١ روزنامهنگار از تاريخ به قدرت رسيدن ولادمير پوتين در مارس ٢٠٠٠) قتل آنا پوليتوکفسکاپا روزنامهنگار هفته نامه نوويا گازتا نشان داد که حتا روزنامهنگاران سرشناس و مورد حمايت جامعه بين المللی نيز از خشونت مرگبار در امان نيستند. مراحل تحقيقات در اين باره با گروه ١٥٠نفری تعيين شده از سوی مقامات ادامه دارد. کشورهای دمکراتيک از روسيه خواستهاند که از همه امکانات خود را برای روشنی ساختن هويت قاتلان بکار گيرد.
در ترکمنستان وضعيت آزادی مطبوعات هر روز وخيم تر میشود. اوغلوسپار مرادوف خبرنگار راديو اروپای آزاد، سه ماه پس از دستگيری، احتمالا در اثر ضربات وارده در سپتامبر ٢٠٠٦ در زندان درگذشت. عليرغم درخواستهای مکرر اتحاديه اروپا ترکمنستان از تحقيق در باره چگونگی مرگ اين روزنامهنگار سرباز میزند.
در لبنان در طی جنگ با اسرائيل در تابستان گذشته يک عکاس و يک تکنسين تلويزيون کشته و بيش از دها روزنامهنگار زخمی شدند.
روزنامهنگار کشته شده در سال ٢٠٠٦
برزيل ١
چين ٢
کلمبيا ٣
اکواتور ١
گواتمالا ١
اندونزی ١
هند ٢
عراق ٣۹
ايران ١
قزاقستان ١
لبنان ١
مکزيک ۹
پاکستان ٢
فليپين ٦
جمهوری دمکراتيک کنگو ١
روسيه ٣
سومالی ١
سودان ١
سری لانکا ٣
ترکمنستان ١
ونزوئلا ١
تبليغات انتخاباتی خشونت بار
در سال ٢٠٠٦ بيش از ١٤٠٠ مورد تهاجم و تحديد روزنامهنگاران در سراسر جهان از سوی گزارشگران بدون مرز آمارگيری شده است. که خود رکوردی ديگر از خشونت عليه روزنامهنگاران است. بيش از نيمی از اين موارد به هنگام انتخابات روی دادهاند. در کشوری چون بنگلادش که حمله به روزنامهنگاران امری روزمره است در آخرين ماههای سال و همزمان با انتخابات پارلمانی در اين کشور اين خشونتها به اوج خود رسيد. در قارهی امريکا چندين کشور انتخابات مختلفی را برگزار کردند. در پرو يک ماه پيش از انتخابات گزارشگران بدون مرز دهها مورد تحديد و تهاجم را به ثبت رسانده است. در ايالت ماريلا در شمال برزيل دفتر يک روزنامه توسط هواداران يک کانديدا به کلی ويران شد.
در کنگو هواداران هر دو کانديدا رياست جمهوری به شکل منظم به روزنامهنگاران حمله میکردند. در اوگاندا و اتيوپی هم روزنامهنگاران و فرستادگان ويژه رسانههای خارجی قربانی تهاجم و تحديد بودند.
سانسور، دستگيری سرکوب رسانهها و روزنامه نگاران
آمار سانسور نسبت به سال گذشته اندکی کاهش داشته است ۹١٢ مورد نسبت به ١٠٠٦ مورد در سال ٢٠٠٥ در سال گذشته کشور نپال سردمدار سانسور و دستگيری روزنامهنگاران بود. اما با آتش بس وضعيت آزادی مطبوعات در نپال نسبت به درگيری نظامی که در سالهای اخير کشور را میلرزند، به شکل مطلوبی تغيير کرده است. " انقلاب دمکراتيک" در آوريل گذشته آزادیهای بنيادين را در کشور گسترش داده است. روزنامهنگاران زندانی آزاد شدهاند و دهها راديو آزاد در سراسر کشور به کار مشغولند.
امسال تايلند رکورددار بيشترين تعداد سانسور است. در فردای کودتای نظامی در ١۹ سپتامبر بيش از ٣٠٠ راديو محلی و چندين سايت اينترنت تعطيل شدند. اما چند هفته بعد وضعيت به حالت عادی بازگشت.
در باره وضعيت سانسور در چين، کره شمالی و برمه بدست آوردن آمار ناممکن است و در اين کشورها موازينی کلی عليه رسانهها اتخاذ میگردد که گاه در يک آن صدها رسانه و خبرنگار را شامل میشود.
در طی سال ٢٠٠٦ شبکه اينترنت در بسياری از کشورهای جهان کنترل و سانسور شده است. گزارشگران بدون مرز در نوامبر سال جاری ليست ١٣ کشور دشمن اينترنت در جهان عربستان سعودی، روسيه سفيد، برمه، چين، کره شمالي، کوبا، مصر، ايران، اوزبکستان، سوريه، تونس، ترکمنستان، ويتنام، را معرفی کرد.
آنچه که در بسياری از کشورهای جهان امری آسان و آزاد محسوب میشود در ١٣ کشور جهان ممنوع است. وبلاگ نويسها و وب نگاران معترض دستگير و سايتهای اينترنتی فيلتر و مسدود میشوند. در مجموع در سال ٢٠٠٦ بيش از ٣٠ وبلاگ نويس از جمله در ايران، چين، مصر، دستگير و طی هفتهها در بازداشت بسر بردند. مصر برای اولين برای سرکوب وبلاگ نويسانی که به حسنی مبارک و يا اسلام انتقاد میکنند به ليست کشورهای دشمن اينترنت پيوسته است.
دست کم ٨٧١ روزنامهنگار در طی سال ٢٠٠٦ در سراسر جهان و از جمله در ايران، ازبکستان، سوريه، تونس، چين برای انجام وظيفه خود دستگير و از آزادی محروم شدند. تعدادی از اين افراد ساعتها در بازداشت بسر بردهاند و بسياری به حبسهای سنگين محکوم شدهاند.
ریودن روزنامهنگاران نگرانی تازهای است، برای دست اندرکاران رسانهها، در سال ٢٠٠٦ تعداد روزنامهنگار ربوده شده ٥٦ نفر بوده است. دو منطقه عراق با ١٧ خبرنگار و نوار غزه با ٦ روزنامهنگار ربوده شده و به گروگان گرفته شده خطرناک ترين مناطق برای روزنامهنگاران هستند. در نوار غزه خوشبختانه همه روزنامهنگاران ربوده شده آزاد، اما در عراق ٦ تن از اين خبرنگار به قتل رسيدند. گزارشگران بدون مرز در سال ٢٠٠٦ در ديدارهايی جداگانه با آقايان جلال طالبانی و محمود عباس روسای جمهور عراق و مناطق خود مختار فلسطين خواهان بکار گيری همه امکانات برای پايان دادن به دستگيری، قتل و تعرض به خبرنگاران شده است.
"فدراسيون بينالمللی خبرنگاران":
سال ٢٠٠٦ ، بدترين سال برای خبرنگاران بود
ايرنا: "فدراسيون بينالمللی خبرنگاران" به عنوان بزرگترين نهاد مدافع حقوق خبرنگاران، سال ٢٠٠٦ ميلادی را به عنوان سالی سرشار از رويدادهای غمبار برای رسانههای جهانی، توصيف كرد.
اين نهاد بينالمللی روز يكشنبه گفت كه در جريان قتلها، ترورها و مرگهای غيرمنتظرهی صورت گرفته در سال ٢٠٠٦ ميلادی، دستكم ۱۵۵تن از خبرنگاران و كاركنان رسانهها كشته شدند.
"ايدن وايت" دبير كل فدراسيون بينالمللی خبرنگاران گفت: "رسانهها قدرتمندتر و خبرنگاری خطرناكتر شده است. سال ٢٠٠٦ بدترين سال و سال قتلهای هدفمند و سبعانه خبرنگاران و بخشودگیهای مداوم عاملان آن بود."
اين فدراسيون اعلام كرد، كاركنان رسانهها در عراق هدف اصلی حملات تروريستی بودند. در پايان سال ٢٠٠٦ ميلادی، ٦٨ تن از كاركنان رسانهها در عراق كشته شدند كه شمار تلفات اين قشر را از زمان حمله تحت رهبری آمريكا به آن كشور در سال ۲۰۰۳ميلادی، به ۱۷۰تن رساند.
علاوه بر اين، خشونتهای مستمر در آمريكای لاتين، به ويژه مكزيك، كلمبيا و ونزوئلا جان ۳۷تن از كاركنان رسانهها را گرفت و ٣٤ نفر نيز در جريان حملات بیامان صورت گرفته در فيليپين و سريلانكا، كشته شدند.
تنها اقدام مثبت، در اخرين روزهای سال ٢٠٠٦ صورت گرفت كه سازمان ملل برای اولين بار با انتشار يك بيانيه، هدف قرار دادن خبرنگاران را محكوم كرد و خواستار اعدام عاملان قتل كاركنان رسانهای شد.
شورای امنيت سازمان ملل ۲۳دسامبر قطعنامهای را به اتفاق آرا تصويب كرد و از دولتها خواست تا ضمن احترام به قانون بينالمللی، در جريان درگيریهای مسلحانه از غيرنظاميان محافظت كنند.
فدراسيون بينالمللی خبرنگاران نماينده بيش از ۵۰۰ هزار خبرنگار در بيش از يكصد كشور جهان است.