پنجشنبه ۹ فروردين ۱۴۰۳ - Thursday 28 March 2024
ايران امروز
iran-emrooz.net | Fri, 24.11.2006, 0:54


بی‌بی‌سی‌: گردهمايی سالانه "انجمن مطالعات خاورميانه در آمريكای شمالی" در روزهای ۱۸ تا ۲۱ نوامبر در شهر بوستون برگزار شد.
اين نشست بزرگترين گردهمايی مربوط به خاورشناسی در سطح جهان به شمار می رود و هر سال صدها پژوهشگر و كارشناس مسائل خاورميانه از ايالات متحده و كشورهای ديگر در آن شركت می كنند.
انجمن در سال ۱۹۶۶ پايه گذاری شده است و امسال چهلمين دوره آن با تداركات بيشتر و برنامه های گسترده تری برگزار شد.
هدف اصلی انجمن، ايجاد ارتباط و تشويق همكاری و هماهنگی ميان پژوهشگران و كارشناسان حوزه خاورشناسی، معرفی كارها و دستاوردهای تازه در اين زمينه و كمك به پيشبرد بررسی ها و پژوهشهای علمی و دانشگاهی در سراسر جهان به ويژه در ايالات متحده است.
گفتنی است كه با رشد تخصص و گسترش دامنه تحقيقات و مطالعات در سطوح گوناگون حرفه ای، امروزه رشته خاورشناسی با رونق و تنوع بی سابقه ای همراه شده و شاخه های بسيار يافته است. مطالعه درباره مشرق زمين عرصه های گوناگون علوم اجتماعی و انسانی را در بر می گيرد، كه مسائل ويژه خاورميانه و دنيای اسلام فصل مشترك آنها به حساب می آيد.
خاورشناسی در كنار زمينه ها و بحث های متداول سنتی، به بسياری از مسائل منطقه ای و حساس روز نيز می پردازد كه به اهميت آن در سياست عملی می افزايد.
در منطقه ای مانند خاورميانه كه امروزه بستر جوشش ها و تلاطم های تاريخ ساز است، به طور طبيعی برخوردهای علمی از بحث های سنتی و مدرسی فراتر می رود. از اينجاست كه ديده می شود مسائل حاد عراق، ايران، افغانستان و امور فلسطين بر بسياری از برنامه ها و ميز گردها و كنفرانس های انجمن سايه افكنده است.
مضمون ها و اصطلاح های متداول روز مانند جهاد، شهادت، بنيادگرايی، تروريسم، تعصب دينی، طالبان، القاعده، حقوق زنان، قوانين شرعی، سكولاريسم در عناوين بسياری از برنامه ها و جلسات و انتشارات تكرار شده است.

سهم ايران شناسی
"انجمن بين المللی مطالعات ايرانی" از ديرباز در برنامه های "انجمن مطالعات خاورميانه" حضور فعال داشته است.
برنامه های مربوط به ايران و حوزه زبان فارسی، طيف گسترده‌ای از مباحث علمی و فرهنگی را در بر می گيرد، از جستارهای دانشگاهی و آكادميك صرف مانند سنجش تطبيقی ادبيات فارسی و عربی، تا مسائلی كه با چالش ها و تنش‌های زنده جامعه ايران پيوند دارند.
برای نمونه جلسه ای كه با شركت فاطمه حقيقت جو، مهرزاد بروجردی، حسين بشيريه و مجيد محمدی به عنوان "رفرم حاكميت دينی در ايران" برگزار شد، با استقبال فراوان روبرو بود و با بحث های گرم و جدی درباره تحولات جاری ايران همراه شد. ارائه نظريات و ديدگاه های گوناگون از سوی شركت كنندگان، گفتگوها را با جديت و حرارت كم مانندی توأم ساخت.
خانم حقيقت جو كه در دوره ششم مجلس شورای اسلامی ايران، موسوم به مجلس اصلاحات، نماينده مجلس بود، هنوز برای جنبش اصلاحات در چارچوب های رسمی و قانونی، تا حدودی مجال حركت و فعاليت می بيند، در حاليكه ديگران پيشرفت اصلاحات را با وجود ارگان های نهادين و بنيادهای فقهی مسلط، امری محال می دانند.
مهرانگيز كار حقوقدانی كه گفتگوها را با جديت دنبال كرده است، در گفتگويی به بی بی سی گفت كه در ايران با جامعه‌ای پويا روبرو هستيم كه همچنان با كنكاش های نظری و چالش های سياسی جدی درگير است.
خانم كار آزادی بيان را مسئله گرهی ايران دانست، كه هرگونه پيشرفت سياسی و اجتماعی در گرو آنست. خانم كار گفت كه جامعه ايران بايد از دين سالاری به سوی مردم سالاری گام بردارد، و اين تنها به همت روشنفكران دينی صورت می گيرد، اما حتی برای طرح و حل مسائل دينی، جامعه بايد از حد اقلی از آزادی بيان برخوردار باشد، و زمامداران كنونی اين حداقل را هم از جامعه دريغ كرده اند.
به عقيده خانم كار جنبش معروف به اصلاح طلبی با شكست روبرو شده است، اما وی تأكيد كرد كه گفتمان حقوق بشر به يك موضوع جدی در جامعه تبديل شده و شوق به اصلاح و تحول همچنان در دل جامعه زنده است.
به عقيده اين حقوقدان وضعيت قضايی در سالهای اخير نابسامان تر شده است. به گفته او دو نهاد سرسخت و در عين حال بانفوذ، يعنی دستگاه قضايی و نيروهای اطلاعاتی، در برابر اصول حقوق بشر و آزادی های مدنی مانع ايجاد می كنند.

فعاليت‌های جانبی
بخش های نمايشگاه كتاب كه در آن ده ها ناشر با هزاران عنوان كتاب شركت جسته اند، از بخش های پرطرفدار گردهمايی انجمن مطالعات خاورميانه است.
استادان و كارشناسان و دانشجويان بی شماری كه هر روز از نمايشگاه كتاب ديدن می كنند و در راهروها با آشنايان و همكاران خود روبرو می شوند، می توانند كتاب های تازه را با تخفيف خريداری كنند يا آنها را سفارش بدهند.
در بخشی محدودتر، برنامه هايی برای نمايش فيلم و عكس و اجرای موسيقی اختصاص يافته است.
در جشنواره سينمايی دهها فيلم كوتاه و بلند مستند و داستانی به نمايش در آمده است. بيشتر فيلمهای جشنواره از درونمايه های آشنای كشورهای اسلامی و دنيای عرب روايت می كنند: جنبش زنان، حقوق اقليت های مذهبی، برخورد با آيين ها و تعصبات ديرين...
در نمايشگاه كتاب انتشارات "فمينيست پرس" دو اثر از شهرنوش پارسی‌پور نويسنده ايرانی عرضه كرده است كه به تازگی به زبان انگليسی برگشته اند: طوبا و معنای شب، زنان بدون مردان. كتاب اول رمانی مشهور است كه در ايران با استقبالی فراوان روبرو شد و به تيراژی بالا دست يافت. كتاب دوم نخست در دهه ۱۳۷۰ در ايران منتشر شد، اما ديری نگذشت كه با واكنش مقامات وزارت ارشاد اسلامی روبرو شد و نويسنده‌اش را به گرفتاری انداخت.
كتاب ديگری كه در نمايشگاه كتاب عرضه شده، ترجمه انگليسی رمان معروف "دايی جان ناپلئون" نوشته ايرج پزشكزاد است.
غير از چند كتابی كه ذكر شد، از ادبيات معاصر ايران اثر چشمگير و قابل توجه ديگری عرضه نشده است. در برابر اما، بايد ياد كرد از آثار فراوانی كه از تركيه و كشورهای عربی به نمايشگاه راه يافته اند.
حجم بالای نمونه های ادبيات ترك و عرب در نمايشگاه گواهی است بر توش و توان تازه ای كه در قلمرو ادبيات تركيه و كشورهای عربی شكوفا شده است. به ويژه ادبيات داستانی عرب با نام هايی آشنا و نام های ديگری كه به گنجينه ادبيات جهان افزوده می شوند: نجيب محفوظ، غاده السمان، اميل حبيبی، جبرا ابراهيم جبرا، اهداف سويف، عبدالرحمن منيف، جمال غيطانی و شاعرانی مانند ادونيس و سميح القاسم و...

در حاشيه گردهمايی
انجمن مطالعات ايرانی جلسه‌ای را به قدرشناسی از دكتر اكبر قهاری اختصاص داده بود، كه گفته می‌شود در گسترش فرهنگ ايرانی گام هايی بزرگ و ارزنده برداشته است. احسان يارشاطر در سخنرانی خود ضمن ستايش از خدمات دكتر قهاری، ابراز اميدواری كرد كه ايرانيان بيشتری از سرمشق اين ايرانی فرهنگ دوست پيروی كنند.
محمد علی همايون كاتوزيان كه قرار بود با ارائه مطالعه‌ای انتقادی از آثار محمد علی جمالزاده يكی از پيش گامان داستان نويسی در ايران، در گردهمايی شركت كند، به علت بيماری از سفر به آمريكا و شركت در برنامه باز ماند.
جواد طباطبايی پژوهشگر ايرانی نيز كه قصد داشت درباره اهميت نظری كتاب "سياست نامه" اثر خواجه نظام الملك طوسی سخنرانی كند، از شركت در گردهمايی باز ماند، اما نوشتار او برای جمع خوانده شد.
نوام چامسكی انديشمند نامی قرار بود در نشستی ويژه ديدگاه انتقادی خود از سياست ايالات متحده در خاورميانه را بيان كند، اما از شركت در گردهمايی عذر خواست.
جايزه دفاع از حقوق و آزادی های پژوهشی به دو فعال سياسی جنبش دانشجويی ايران، براداران اكبر و منوچهر محمدی اهدا شد. اكبر محمدی سه ماه پيش در شرايط مشكوكی در زندان جان باخت. منوچهر محمدی جايزه را دريافت كرد.
اين جايزه پارسال به اكبر گنجی روزنامه نگار نامی ايرانی تعلق گرفته بود.
گردهمايی سالانه انجمن مطالعات خاورميانه عصر سه شنبه 21 نوامبر به پايان رسيد.



 

ايران امروز (نشريه خبری سياسی الکترونیک)
«ايران امروز» از انتشار مقالاتی كه به ديگر سايت‌ها و نشريات نيز ارسال می‌شوند معذور است.
استفاده از مطالب «ايران امروز» تنها با ذكر منبع و نام نويسنده يا مترجم مجاز است.
Iran Emrooz©1998-2024