درگذشت بانوی كهنسال شعر ارمنی

سيدحسين طباطبايی

(حوزه كارشناسی ارمنستان)

سيلوا كاپوديكيان ، تنها بازمانده دوران طلايی ادبيات ارمنی ،جمعه سوم شهريور ماه در سن ٨٧ سالگی در ايروان چشم از جهان فروبست و عرصه شعر و ادب ارمنی ، يكی از چهره‌های پرفروغ خود را از دست داد.

كاپوديكيان را می‌توان بی گمان برجسته ترين شاعره ارمنی در تمام اعصار خواند كه پاره ای سروده‌های او همطراز با اشعار كلاسيك و ماندگار ادبيات ارمنی ، در حافظه تاريخی ارامنه جايگاه خاصی را به خود اختصاص داده است.شعر زيبا و ماندگار وی در حفظ و پاسداشت زبان ارمنی امروزه در ارمنستان ورد زبان خرد و كلان است و در زمره اشعار كلاسيك زبان و ادبيات ارمنی محسوب می‌گردد.قطعه ای زيبا كه تصوير وصيت مادری دردمند به پسرش در ضرورت حفظ زبان ارمنی است.

سيلوا كاپوديكيان در سال ١٩١٩ در خانواده ای بازمانده از قتل عام ارامنه در شهر ايروان پا به عرصه وجود گذاشت و حس ملی گرايی و وطن خواهی در اين خانواده رنج كشيده از آغاز در وی ريشه دواند.اوتحصيلات خود را در رشته زبانشناسی دانشگاه دولتی ايروان پشت سر گذاشت و درجات بالای علمی اش را از انستيتو ادبيات ماكسيم گوركی اخذ نمود و در هنگام مرگ آكادميسين آكادمی ملی علوم ارمنستان بود.وی در سالهای ١٩٧٥ تا ١٩٨٠ در سمت معاونت شورای عالی ارمنستان اتحاد شوروی نيز خدمت كرد.

كاپوديكيان در دوران فعاليت ادبی خود ، حائز جوايز متعدد ادبی اتحاد جماهير شوروی ، جمهوری ارمنستان و چند مدال بين المللی شد.

فعاليت‌های اجتماعی و حضور موثر اين شاعره بزرگ در عرصه‌های اجتماعی و سياسی ارمنستان ،چهره ای ديگر از اين اديب و هنرمند برجسته را به نمايش گذارده بود.

باز پس دادن مدال معتبر "مسروپ ماشتوتس" در تابستان سال ١٣٨٣ و در زمان سركوب تظاهرات جمعی از مردم در خيابان باغراميان ايروان به نشانه اعتراض به رفتار دولت ارمنستان ، هنوز در ياد و خاطره تمامی مردم اين كشور مانده است.

كاپوتيكيان هرچند از آن زمان به بعد در چهره اپوزيسيون و مخالف دولت ارمنستان ظاهر شد ولی همواره مورد احترام تمامی نهادهای دولتی و حكومتی ارمنستان قرار داشت و رئيس جمهور ، نخست وزير و جمعی ديگر از بلندپايگان اين كشور ، با ارسال پيام تسليت به مناسبت درگذشت وی ، فقدان او را ضايعه ای بزرگ برای فرهنگ و ادب ارمنی دانستند.

دولت ارمنستان هيئت بلندپايه ای به سرپرستی نخست وزير اين كشور جهت برنامه ريزی مراسم شايسته تشييع جنازه و به خاك سپاری وی تعيين نموده است و انتظار می‌رود اين مراسم ، با شكوه تمام امروز دوشنبه در ايروان برگزار گردد.

كاپوتيكيان تعلق خاطر خاصی به ادبيات مشرق زمين و به ويژه ايران داشت.ترجمه آثار برخی از شاعران بزرگ كشورمان از جمله حافظ ، سعدی ، عطار ، بابا طاهر و.. به همت وی به نظم در آمده و در ارمنستان به چاپ رسيده است.برخی از اين آثار به قلم پروفسور آرمانوش كوزمويان ايرانشناس نامدار معاصر ارمنی ترجمه گرديده و توسط كاپوتيكيان به نظم كشيده شده است.

به نظم كشيدن ترجمه گزيده‌ای از غزليات حافظ شيرازی توسط سيلواكاپوتيكيان از زمره آثار ماندگار اين شاعره و اديب برجسته ارمنی در اين عرصه محسوب می‌گردد و بسياری از ارامنه با حافظ بزرگ از طريق اين ترجمه آشنا شده اند.

سيلوا كاپوديكيان در آذرماه سال ١٣٧٥ به دعوت تعدادی از انجمنهای ادبی ارامنه ايران به كشورمان سفر كرد و در جمع هموطنان ارمنی مان در تهران ، اصفهان و شيراز به سخنرانی و شعرخوانی پرداخت.

تعدادی از آثار اين شاعره بزرگ به شماری از زبانهای زنده دنيا ترجمه شده است.

وطنخواهی و ترويج حس ملی و ارمنی از مضامين مهم آثار و سروده‌های اوست به نحوی كه پاره ای محافل افراطی آذری در انعكاس خبر درگذشت وی ، او را مروج ايدئولوژی نژادپرستانه ارمنی دانستند.

بی ترديد با درگذشت سيلواكاپوديكيان ، آخرين بازمانده نسل طلايی شاعران ارمنی نيز از جامعه ادبی اين كشور رخت بر بسته است بااين پرسش و رسالت دشوار پيشاروی اين جامعه كه تداوم اين عصر زرين و ماندگار را كه در چهره‌هايی چون‌هاموساهيان ، بارويرسواك،هوانس شيراز ، يغيشه چارنتس و.. متجلی بوده است ، خواستار است.