آیا امریکا یک جامعه نژادپرست است؟

شهلا صمصامی

مشکل مهاجران غیر قانونی که غالباً از مکزیک، و آمریکای لاتین و از مرزهای ایالات جنوبی مانند کالیفرنیا، آریزونا و تکزاس وارد آمریکا می‌شوند، یک چالش بزرگ برای حکومت فدرال و بسیاری از ایالات است. امریکا کشور مهاجران است، به این معنی که پس از کشف امریکا توسط کریستف کلمبوس مهاجران بویژه از سراسر اروپا به این کشور آمدند و با از بین بردن سکنه‌ی بومی، این سرزمین وسیع را تصاحب کردند. وسعت این کشور موجب شد که سالها ورود مهاجر را با گرمی به پذیرند. مجسمه آزادی در نیویورک سنبل آزادی و خوش آمد مهاجران است. قوانین مهاجرت آمریکا نیز نسبت به سایر کشورها، قوانین دوستانه تری برای مهاجرین است. ولی این میهمان نوازی با هجوم مهاجران غیر قانونی از مکزیک و آمریکای لاتین بویژه در چند دهه‌ی اخیر تبدیل به خصومت و دشمنی شده است. جمعیت آمریکا در حدود ۳۰۰ میلیون نفر است. در ایالاتی مانند کالیفرنیا و آریزونا برای مثال تخمین زده می‌شود که تا ۲۰ سال آینده سفید پوستان تبدیل به اقلیت خواهند شد.

مسئله‌ی مهاجران غیر قانونی جنبه‌ی سیاسی نیز پیدا می‌کند. در حال حاضر این یک موضوع مورد اختلاف بین دو حزب دموکرات و جمهوریخواه است. بنا بر یک آمار غیر رسمی در حدود ۳۰ میلیون مهاجر غیر قانونی هم اکنون در آمریکا زندگی می‌کنند. تعین تکلیف این مهاجران با کنگره است یک راه حل که در زمان ریگان نیز به انجام رسید عفو عمومی است که به مهاجران غیر قانونی حاضر، به تدریج اجازه اقامت قانونی داده خواهد شد. با وجود اینکه این از برنامه‌های مهم پرزیدنت اوباما بود، ولی بحران اقتصادی، بیمه همگانی، بیکاری و سایر مسائل داخلی و خارجی مانع از هر نوع پیشرفتی در این زمینه شد. در حال حاضر جمهوریخواهان بشدت مخالف قانونی شدن این مهاجران هستند. بطور تاریخی هرگاه بحران اقتصادی و بیکاری وجود دارد، وضعیت مهاجران غیر قانونی بیشتر به خطر میافتد. نمونه‌ی بارز آن قانونی است که اخیراً در آریزونا به تصویب رسید که به پلیس اجازه می‌دهد نقش مأموران اداره‌ی مهاجرت را داشته باشد. تصویب این قانون نه تنها به نگرانی مهاجران افزوده است، بلکه زنگ خطری برای دولت آمریکاست. کارشناسان حقوقی بر این عقیده‌اند که این یک قانون نژاد پرستانه بوده و موجب می‌شود که همه کسانیکه رنگ آنها سفید نیست مورد تبعیض قرار گیرند.

مفاد قانون مهاجرت آریزونا

نیمی از مهاجران غیر قانونی از مرزهای آریزونا به آمریکا وارد می‌شوند. آخرین آمارها نشان می‌دهد که ایالت آریزونا سالیانه ۲ بیلیون دلار برای تحصیل و تأمین بهداشت افراد غیر قانونی و فرزندان و خانواده‌ی آنها خرج می‌کند. در این چند ساله اخیر بویژه مرزهای مشترک بین آریزونا و مکزیک مرکز فعالیت قاچاقچیان مواد مخدر بوده و آدم ربایی و قتل و جنایت نیز افزایش یافته است.

چندی پیش قتل یک مزرعه دار آمریکائی که در نزدیکی مرز مکزیک زندگی می‌کرد سر و صدای زیادی در اریزونا بپا کرد. بویژه که پلیس معتقد است این قتل توسط مهاجران غیر قانونی انجام شده است. به اینگونه، پیشنهاد یک قانون جدید برای مقابله با مهاجران مورداستقبال اکثر شهروندان اریزونا قرار گرفت.

بر اساس این قانون پلیس اجازه دارد هر کس را، در هر زمانی در صورتی که بطور منطقی مشکوک باشد مورد بازجوئی قرار داده و از آنها بخواهد که مدارک اقامت قانونی خود را ارائه دهند. این قانون که به قانون ۱۰۷۰ معروف است، نداشتن مدارک اقامت را یک جرم جنائی و قابل تعقیب بشمار می‌آورد. بطور معمول پلیس نمی‌تواند کسی را بدون دلیل متوقف کرده و بازجوئی کند، مگر این که شاهد خلاف، دزدی و یا جنایتی باشد. قانون ۱۰۷۰ اریزونا به پلیس اجازه می‌دهد حتا کسی را که در خیابان راه می‌رود به این دلیل که مشکوک به غیر قانونی بودن است متوقف کند. کارشناسان حقوقی این قانون را مخالف اصل آزادی‌های فردی می‌دانند. واقعیت اینست که در نهایت پلیس نقش گشتاپو را دارد. مانند زمان هیتلر که دسته و گروه ویژه‌ای در خطر و تحت تعقیب بودند. حالا در آریزونا هر کسی که چهره‌ی غیر آمریکایی سفید پوست دارد می‌تواند مورد سوء ظن قرار گرفته واگر مدارک قانونی بودن ندارد، دستگیر شده و به زندان بیافتد. در حالیکه وظیفه اصلی پلیس حفاظت از جان و مال مردم است ولی این قانون به پلیس اجازه و اختیارات متفاوتی می‌دهد.

پلیس آریزونا در مور د قانون جدیددچار اختلاف شده و برخی نگرانند که این قانون به روابط بین پلیس و مردم صدمه وارد می‌کند. برای مثال، مارتین اِسکوبار یک پلیس مکزیکی الاصل که در محله‌های مهاجران کار می‌کند، پس از تصویب این قانون به مخالفت علنی برخواسته و از جانب تعداد دیگری از پلیس‌های آریزونا اقامه دعوا علیه این قانون تبعیض آمیز کرده است. آسکوبار می‌گوید سالها کوشیده است که اعتماد این مهاجران زحتمکش را بدست آورد و حالا نمی‌تواند با آنها مانند یک جنایتکار رفتار کند.

برخی از رهبران مذهبی آریزونا این قانون را یک بحران اخلاقی نامیده و با آن مخالفت کرده‌اند. غالب شهروندان مکزیکی و آمریکای لاتین، کاتولیک و بسیار مذهبی هستند و به این دلیل کلیسای کاتولیک نیز مجبور به ابراز نظر شده است.

فرار از آریزونا

ماریا وقتی شش ساله بود بطور قانونی از مکزیک مهاجرت کرد در ۱۸ سالگی سیتیزن آمریکا شد. همسرش سالوادور وقتی هفده ساله بود بطور غیر قانونی از مرز وارد آمریکا شد. این زن و شوهر جوان با دختر چهار ساله شان در یکی از شهرهای آریزونا زندگی می‌کنند. ماریا باوجودی که سیتیزن آمریکاست نتوانسته است برای همسرش ویزای قانونی بگیرد. وکیل آنها گفته بود برای گرفتن ویزا،سالوادور باید به مکزیک برگردد و تا ۱۰ سال نمی‌تواند به آمریکا باز گردد. گرفتن ویزای اقامت حتا از راه ازدواج برای شهروندان مکزیکی نوبت بسیار طولانی دارد. ماریا معلم شاگردان عقب افتاده است. سالوادور هم کار می‌کند و بتازگی توانسته‌اند خانه‌ی کوچکی بخرند. از زمان ازدواج، تمام کوشش خود را کرده‌اند که سالوادور مورد سوءظن قرار نگیرد. حتا پیش از تصویب قانون ۱۰۷۰ ماریا و سالوادور مراقبت‌های زیادی بکار می‌برده‌اند. از جمله این که در شب رانندگی نکنند، هفته‌ای یکبار برای خرید مواد غذائی بروند، در حد امکان وقتشان را در خانه بگذرانند. اتومبیل خود را همیشه تمیز و خالی نگهدارند. مراقب باشند تمام چراغ‌های ترمز کار می‌کند. چندی پیش یکی از دوستان سالوادور را پلیس به جهت اینکه چراغ ترمزش کار نمی‌کرده متوقف می‌کند و سپس معلوم می‌شود که غیرقانونی است و او را به مکزیک می‌فرستند. این روزها وقتی در خیابان از کنار پلیس می‌گذرند با هم انگلیسی صحبت می‌کنند. ماریا صحبت می‌کند و سالوادور که انگلیسی اش محدود است فقط تأیید می‌کند.

وقتی صبح سالوادر از خانه بیرون میرود ماریا یکدست لباس تمیز به او می‌دهد که در بازگشت با لباس کثیف و مانند یک کارگر به نظر نیاید. صبح پیش از رفتن، ماریا از خواب برخاسته برای سالوادور دعا می‌کند که شب به خانه باز گردد. زیرا قانون جدید آریزونا به پلیس اجازه می‌دهد سالوادور را تنها به دلیل اینکه چهره مکزیکی دارد متوقف کرده و از او مدارک قانونی بودن بخواهد. سالوادور این مدارک راندارد و پلیس می‌تواند او را دستگیر کرده به زندان بیاندازد و یا بلافاصله به مکزیک برگرداند، بدون اینکه خانواده او از این واقعه با اطلاع شوند.

روزی که قانون ۱۰۷۰ به تصویب رسید، ماریا ابتدا تصمیم گرفت که خانه شان را اجاره داده و به کالیفرنیا بروند. با خود فکر کرد که می‌تواند در کالیفرنیا آپارتمانی اجاره کرده و شاید خویشان و دوستان بتوانند برای سالوادور کاری پیدا کنند. آنشب وقتی سالوادور از کار بخانه بازگشت ماریا با نگرانی موضوع را با شوهرش مطرح کرد و گفت با عمویش در کالیفرنیا صحبت کرده و شاید در حال حاضر این بهترین راه حل باشد. ولی دیری نگذشت که هر دو به مشکلات این نقشه جدید پی بردند. چطور میتوان مطمئن بود در این شرایط بحران اقتصادی و بیکاری در کالیفرنیا کاری پیدا کرد. ترسناک تر از همه اینکه خروج از آریزونا کار ساده‌ای نیست. در طول راه هر لحظه پلیس می‌تواند آنها را متوقف کرده و سالوادور را دستگیر کند. ماریا ناگهان متوجه شد فرار حتا خطرناک تر از ماندن است. تصمیم نهائی این بود که در آریزونا باقی بمانند بویژه که ماریا ۷ ماهه حامله است. ولی بخوبی می‌دانند که آینده برای آنها نا معلوم است.

آیا آمریکا یک جامعه‌ی نژاد پرست است؟

آمریکا یک جامعه‌ی پیچیده و دارای عناصر بسیار متضاد است. این جامعه‌ای است که کمتر از ۵۰ سال پیش سیاهان را در جنوب زنده زنده سوزانده و خانه‌هایشان را به آتش کشیده و به درخت‌ها بدار می‌زدند. جامعه‌ای که محل نوشیدن آب برای سیاه و سفید از هم جدا بود. سیاهان اجازه نداشتند در رستوان سفید‌ها غذا بخورند و یا با هم در اتوبوس بنشینند. آمریکا جامعه‌ای است که زنها تنها کمتر از ۹۰ سال پیش حق رأی پیدا کردند. قانون رفع تبعیض نژادی با مبارزات طولانی و خونینی همراه بود. مارتین لوتر کینگ جان خود را در این مبارزات از دست داد.

تاریخ آمریکا دارای صفحات تاریکی از ظلم، تبعیض نژادی و خشونت علیه شهروندان این کشور است. در عین حال افراد و نیروهای آزادیخواه و دموکرات در آمریکا برای احقاق حقوق مردم از هر نژاد، زبان و ملیت و مذهبی کوشیده‌اند. شاید تنها در این کشور است که فرزند یک مهاجر بتواند به بالاترین مقامات سیاسی برسد. آمریکا جامعه‌ای است که هنوز با کار و کوشش امکان دست یافتن به ثروت و رفاه در آن وجود دارد. در دهه‌ی گذشته شاهدیم که چگونه نیروهای اهریمنی این کشور را به جنگ و ورشکستگی رساندند. در عین حال در همین جامعه میلیونها نفر از مردمی که مخالف جنگ و خشونت و تبعض هستند راه را برای ریاست جمهوری اولین سیاهپوست آمریکایی باز کردند. ولی آن بخشی از آمریکا که هنوز دارای افکار دست راستی و نژاد پرستانه بوده و در جهالت بسر می‌برد، با انتخاب اوباما عکس العمل‌های شدید نشان داده‌اند. بحران اقتصادی بدون شک عامل مهمی در خشم و نارضایتی مردم بوده است. تاریخ این کشور همچنین نشان داده است که بحران اقتصادی و بیکاری به احساسات ضد مهاجران و اقلیت‌ها می‌افزاید.

واقعیت اینست که بخشی از جامعه‌ی آمریکا نژاد پرست است. در تظاهرات و راه پیمايی‌هایی که طرفداران «حزب چای» Tea Party از زمان انتخاب اوباما به راه انداخته اند، شعارهایی دیده می‌شود که بخوبی حاکی از اعتقادات نژاد پرستانه و تبعیض آمیز این گروه از آمریکا یی‌هاست. شعارهایی مانند اینکه« اوباما به کنیا بازگردد» و یا «مدرک تولدت را نشان بده». متأسفانه این بخش از جامعه‌ی آمریکا که دست راستی، نژاد پرست و بطور تاریخی جنگ طلب است مجدداً قدرت زیادی پیدا کرده است.

برای مثال رئیس و مؤسس حزب چای بنام راند پال اخیراً در انتخابات میان دوره‌ای کنگره از حزب جمهوریخواه و از ایالت کنتاکی انتخاب شده. راندپال پزشک جوانی است با عقایدی دست راستی و انقلابی. او پس از پیروزی خود گفت: «این پیامی رسا و روشن است، ما آمده ایم که حکومت خود را پس بگیریم». این یک پیام تو خالی نیست. این اعتقاد آن دسته از آمریکایی‌هایی است که ریاست جمهوری اوباما را یک کودتا، توطئه و غیر مشروع می‌دانند.

جامعه امریکا بدون شک دو قطبی و متضاد است. شرایط کنونی جامعه‌ی آمریکا بیش از هر زمان، فرصتی برای بوجود آوردن قوانین دست راستی، افراطی و نژاد پرستانه فراهم کرده است. نمونه‌ی بارز آن تصویب قانون ۱۰۷۰ در آریزوناست. بیاد داشته باشیم که مشکل مهاجران غیر قانونی یک واقعیت است. همچنین کارتل‌های قاچاق مواد مخدر و مافیائی که با خشونت هر چه بیشتر بویژه درمرزها قدرت یافته اند، ولی قانون آریزونا این مشکلات بسیار اساسی و پیچیده را حل نمی‌کند. تا زمانی که فقر و جمعیت در آمریکای لاتین و مکزیک رو به افزایش است، شاید غیر ممکن باشد که مانع ورود مهاجران غیر قانونی شد. در مورد مواد مخدر باید دانست پول و اسلحه از مرزهای امریکا به طرف مکزیک می‌رود و موادمخدر از جنوب واردمی شود. کارخانه جات و کمپانی‌های عظیم اسلحه سازی در امریکا از قدرت سیاسی بسیاری برخوردارند. پول، اسلحه و مواد مخدر همیشه با هم ارتباط تنگاتنگ داشته‌اند . در عین حال شاید آمریکا بزرگترین مصرف کننده و خریدار این مواد است. مواد مخدری که به کمک طالبان از افغانستان سرچشمه می‌گیرد به بازارهای آمریکا می‌رسد. پلیس آریزونا و قانون نژاد پرستانه‌ی آن نمی‌تواند پاسخی بر این چالش‌های سیاسی و اقتصادی باشد و تنها موجب افزایش ناآرامی و تنش بین اقلیت‌های مهاجر و نیروهایی است که خیال پردازانه مصمم به پاکسازی آمریکا از مهاجران غیرقانونی است.

واقعیت دیگر اینست که مهاجران لاتین از نظر سیاسی و اقتصادی برای آمریکا اهمیت زیادی دارند. این اقلیت هم اکنون در کالیفرنیا، نوادا، کلرورادو، آریزونا و فلوریدا می‌توانند در نتایج انتخابات محلی و فدرال مؤثر باشند. از نظر اقتصادی، برای مثال در کالیفرنیا، کارگران مکزیکی و آمریکای لاتین نیروی کار مهمی در کشاورزی هستند. اقلیت لاتین که قبلاً کمتر در سیاست دخالت می‌کرد، هم اکنون بسیار فعال شده و اکثراً به حزب دموکرات پیوسته‌اند. قانون آریزونا با مخالفت شدید گروه‌های با قدرت لاتینی روبرو شده است.

در هر حال این اقدام اخیر قانون گذاران اریزونا نشان می‌دهد که نژاد پرستی و تبعیض هنوز در این جامعه وجود دارد. این قانون در عین حال وسیله‌ای برای ابراز قدرت و تشکل چه نیروهای دست راستی و چه نیروهای لیبرال و اقلیت‌ها است. سال‌های آینده بی شک سال‌های پر تلاطم سیاسی و اقتصادی در آمریکاست.